Bank

Wat met dringende betalingen?

Niettemin blijven onderstaande facturen toch via geblokkeerde rekeningen betaalbaar :

• de bevoorrechte begrafeniskosten
• de laatste medische kosten van de overledene (beperkt tot het laatste jaar)
• de kosten voor de laatste verblijfplaats van de overledene, het rusthuis, de aflossingen van een hypothecair krediet voor de verblijfplaats
• de brandverzekering, water, gas, elektriciteit, stookolie

! Alleen facturen met vervaldatum 3 maanden vóór tot 6 maanden na overlijden komen in aanmerking.
Echtgen(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner kan bovendien meestal een vrij te besteden voorschot bekomen op de positieve saldi van de geblokkeerde zicht-, spaar- of termijnrekeningen.
Dit voorschot mag maximum de helft van het totaal over alle banken heen bedragen, met een absoluut plafond van 5000 Euro.

Opgelet! De banken controleren niet of u die helft of dat plafond overschrijdt.
Doet u dit toch dan stelt u een onherroepelijke daad van aanvaarding van de nalatenschap, ook als later blijkt dat deze uit schulden bestaat.

Ook belangrijk om weten: In tegenstelling tot wat dikwijls wordt beweerd vormt het betalen van de begrafenisfactuur géén daad van aanvaarding van de nalatenschap. M.a.w.: wie de begrafeniskosten betaalt, kan nog steeds de nalatenschap verwerpen, en kan niet gehouden worden om ook de andere schulden van de overledene te betalen.

Hoe worden de rekeningen vrijgegeven

Na blokkering moeten de tegoeden op naam van overledene en/of echtgeno(o)t(e) worden aangegeven aan de fiscus, volgens de waarde op datum van het overlijden. De notaris krijgt een kopie van deze aangifte. Was het koppel gehuwd met zuivere scheiding van goederen, dan kunnen de rekeningen op naam van de overlevende echtgeno(o)t(e) worden vrijgegeven van zodra de aangifte is gedaan en het huwelijksstelsel aangetoond.

Wat is nodig voor de vrijgave van de tegoeden aan alle erfgenamen

1. Het attest of de akte van erfopvolging

Dit attest wordt afgeleverd door de Ontvanger van het lokale Registratiekantoor,
Italiëlei 4 te 2000 Antwerpen
Tel. 0257 557 70 (9 tot 12 uur) / 0257 257 57 (contactcenter FOD Financiën)
óf – en dan betreft het een akte – door de Notaris. Dit laatste verplicht indien :

• de overledene een testament/uiterste wilsbeschikking had
• de overledene een huwelijkscontract had
• er contractuele erfstelling/gift tussen echtgenoten is
• er (juridisch) handelingsonbekwame erfopvolgers zijn (bvb. minderjarige kinderen)
• de overledene onder voorlopige bewindvoering stond

Éérst echter moeten zij de fiscus en de bevoegde sociale zekerheidsinstelling op de hoogte brengen die daarop 12 werkende dagen hebben om na te gaan of de overledene en/of de erfgenamen nog openstaande schulden bij hen hebben.
De erfenis kan immers pas openvallen nadat deze schulden zijn aangezuiverd.
In de praktijk betekent dit dat het attest of de akte pas na 3 of 4 weken kan afgeleverd worden.
In dit attest of deze akte moet staan dat

• de overledene of erfgenamen geen schulden hebben;
• de vermelde schulden ondertussen zijn betaald.

Voor een spoedige vrijgave kunnen dus best eerst de eventuele fiscale of sociale schulden betaald worden, alvorens de aanvraag te doen.
Voor de aanvraag van het attest : een aanvraagformulier dient ingevuld.
Neem hiervoor contact op met het registratiekantoor
of kijk op http://financien.belgium.be/nl/particulieren/gezin/overlijden/deblokkeren_van_bankrekeningen/#q6

Als u een volledig vooringevuld aanvraagformulier wenst te krijgen, raden wij u aan de volgende documenten mee te nemen naar het registratiekantoor :

• een origineel uittreksel uit de overlijdensakte afgeleverd door het gemeentebestuur;
• (een kopie van) het (of de) trouwboekje(s) van de overledene
  (in het bijzonder de bladzijden met de identiteit van de echtgenoten en de afstammelingen en de vermelding
  omtrent een huwelijkscontract);
• als de overledene geen afstammelingen heeft nagelaten, daarenboven een kopie van het (of de) trouwboekje(s)
  van de ouders van de overledene en van zijn (half)broers en (half)zussen.

In ieder geval moeten de volledige identiteitsgegevens van alle erfgenamen van de overledene voorkomen in het aanvraagformulier.

Tot slot nog even opmerken dat het attest/akte van erfopvolging in de plaats is gekomen van de vroegere ‘erfrechtverklaring’ vanwege het gemeentebestuur en de ‘akte van bekendheid’ vanwege het vredegerecht.
Sommige instellingen echter, zoals ziekenfonds of posterijen, verlangen soms nog een erfrechtverklaring.
Ga hiervoor naar de dienst burgerlijke stand van de laatste woonplaats van de overledene.
Aan de hand van het trouwboekje en eventueel wat opzoekwerk levert men kosteloos de erfrechtverklaring af.

2. Instructies voor de verdeling van de tegoeden

De financiële instelling heeft de instructies van alle erfgenamen nodig voor de verdeling van de tegoeden.
Eén van hen kan eventueel per volmacht aangesteld worden voor de afhandeling van de nalatenschap.

3. Het attest van borgstelling

Als één van de erfgenamen buiten de Europese Economische Ruimte (EER) woont, kunnen de rekeningen pas worden gedeblokkeerd als er een attest van borgstelling ontvangen is vanwege de Ontvanger van het lokale Registratiekantoor. Dat attest moet vermelden of er successierechten werden betaald of niet verschuldigd zijn, dan wel dat er een borg is gesteld en aanvaard.

Bankkluis

Ook hier moet een wettelijke procedure worden gevolgd om deze te kunnen vrijgeven:

• Een notaris of een medewerker van de bank dient een inventaris op te maken van de inhoud.
• Bij de opening en inventarisering moeten alle erfgenamen of hun vertegenwoordiger aanwezig zijn.
  Eventueel ook de ontvanger van het lokale registratiekantoor.
• Alle aanwezige partijen moeten de inventaris ‘voor akkoord’ ondertekenen, waarna de tegoeden kunnen
  worden verdeeld volgens de instructies van de erfgenamen.

Wordt er echter een testament in de kluis aangetroffen, moet deze terug worden geblokkeerd en een notaris aangesteld. Mogelijks immers verandert het testament het aandeel van de gekende erfgenamen of duidt het nieuwe erfgenamen aan.

Indien de langstlevende echtgeno(o)t(e) een kluis alleen op zijn of haar naam had en gehuwd was met de overledene onder het stelsel van zuivere scheiding van goederen, dan nog moet de procedure worden gevolgd maar dienen enkel de langstlevende echtgeno(o)t(e) en eventueel de Ontvanger van het lokale Registratiekantoor aanwezig te zijn.

Uitkeringen verzekeringen

Misschien had de overledene één of meerder verzekeringen afgesloten die recht geven op een uitkering, zoals een levensverzekering, overlijdensverzekering, groepsverzekering, schuldsaldoverzekering of ongevallenvezekering.

Neem als begunstigde contact op met de verzekeringsmij. (of de voormalige werkgever i.g.v. groepsverzekering), om te vragen welke stappen moeten worden gevolgd om het kapitaal te kunnen innen.

De procedure voor uitbetaling is gelijkaardig aan die voor het vrijgeven van rekeningen.
Bij overlijden van de verzekeringsnemer of van de echtgeno(o)t(e) moet de verzekeraar aan de fiscus een overzicht geven van de verzekeringsproducten op naam van de overledene, samen met zijn of haar naam, de namen en adressen van de begunstigden en de bedragen van de kapitalen.

Woont een begunstigde buiten de EER, dan kan het kapitaal pas worden uitbetaald na ontvangste van het deblokkerende attest van borgstelling, afgeleverd door de Ontvanger van het lokale Registratiekantoor.